سه پل تاریخی "دشت بزرگ" در معرض نابودی

مسوول انجمن دوستداران میراث فرهنگی دشت بزرگ این سه پل تاریخی در معرض نابودی قرار دارند و آسیب‌های وارد شده به آنها بسیار جدی است. هرمز سهیلی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، منطقه خوزستان، اظهار کرد: در تنگ عقیلی، سه پل تاریخی به نامهای پل اول، پل دوم و پل سوم وجود دارد که قدمت آنها به اواخر دوره صفویه و اوایل دوره قاجاریه می‌رسد. در پی وضعیت بحرانی این پل‌های تاریخی، جلسه‌ای را با شورای اسلامی، دهیاری و دوستداران میراث فرهنگی دشت بزرگ برگزار کردیم. همچنین در همین زمینه با اداره میراث فرهنگی شوشتر هماهنگی لازم را انجام دادیم تا به صورت خودجوش کار مطالعاتی این پل‌های تاریخی را انجام دهیم. وی از آغاز تلاش‌ها برای مرمت سه پل تاریخی روستای دشت بزرگ واقع در منطقه تنگ عقیلی از توابع شوشتر خبر داد و خاطرنشان کرد: در حال حاضر قرار است کارشناسان میراث فرهنگی بازدید از پلها را انجام دهند. تاتحت نظارت اداره میراث فرهنگی شوشتر و با همت انجمن دوستداران میراث فرهنگی دشت بزرگ، مرمت پلهای تاریخی تنگ عقیلی را انجام دهیم. سهیلی خاطرنشان کرد: کار مرمت این پلها در واقع حرکتی سازماندهی شده است. قرار است با استفاده از توانمندی مردم منطقه، ظرفیت‌ها و توان مالی آنها به فرجام برسانیم تا بتوانیم این سازه‌ها را با کنترل اداره میراث فرهنگی شوشتر و با رعایت الگوهای تاریخی و باستانی مرمت کنیم. چندین کارشناس معماری و عمران برای کارهای مطالعاتی این پل در اختیار داریم که قرار است برآورد و محاسبات لازم را انجام دهند. مسوول انجمن دوستداران میراث فرهنگی دشت بزرگ یادآور شد: معماری قدیمی و تاریخی دشت بزرگ هنوز از بین نرفته است. همچنان افراد سالخورده‌ای در این روستا حضور دارد که در گذشته از معماران و مرمت‌گران با تجربه بوده‌اند و می‌توان از آنها نیز در این زمینه کمک گرفت. این پلهای تاریخی قبلا مسیر تردد 24 روستای منطقه عقیلی از تنگ عقیلی به شوشتر بوده‌اند و در زمان گذشته گروهی مسوول حفظ و احیای آن‌ها بوده‌اند اما بعدها با بوجود آمدن راه‌های شوسه، این مسیرها مورد استفاده قرار نگرفت و به حفاظت و احیا آنها کم توجهی شد. سهیلی گفت: هم‌اکنون تعامل خوبی با اداره میراث فرهنگی شوشتر داریم و آنها نیز همکاری لازم با انجمن دوستداران میراث فرهنگی دشت بزرگ را برای حفاظت و احیای بناهای تاریخی انجام می‌دهند.

سه پل تاریخی "دشت بزرگ" در معرض نابودی

سه پل تاریخی "دشت بزرگ" در معرض نابودی 

مسوول انجمن دوستداران میراث فرهنگی دشت بزرگ این سه پل تاریخی در معرض نابودی قرار دارند و آسیب های وارد شده به آنها بسیار جدی است.هرمز سهیلی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، منطقه خوزستان، اظهار کرد: در تنگ عقیلی، سه پل تاریخی به نامهای پل اول، پل دوم و پل سوم وجود دارد که قدمت آنها به اواخر دوره صفویه و اوایل دوره قاجاریه می‌رسد. در پی وضعیت بحرانی این پل‌های تاریخی، جلسه‌ای را با شورای اسلامی، دهیاری و دوستداران میراث فرهنگی دشت بزرگ برگزار کردیم. همچنین در همین زمینه با اداره میراث فرهنگی شوشتر هماهنگی لازم را انجام دادیم تا به صورت خودجوش کار مطالعاتی این پل‌های تاریخی را انجام دهیم. وی از آغاز تلاش‌ها برای مرمت سه پل تاریخی روستای دشت بزرگ واقع در منطقه تنگ عقیلی از توابع شوشتر خبر داد و خاطرنشان کرد: در حال حاضر قرار است کارشناسان میراث فرهنگی بازدید از پلها را انجام دهند. تا تحت نظارت اداره میراث فرهنگی شوشتر و با همت انجمن دوستداران میراث فرهنگی دشت بزرگ، مرمت پلهای تاریخی تنگ عقیلی را انجام دهیم. سهیلی خاطرنشان کرد: کار مرمت این پلها در واقع حرکتی سازماندهی شده است. قرار است با استفاده از توانمندی مردم منطقه، ظرفیت‌ها و توان مالی آنها به فرجام برسانیم تا بتوانیم این سازه‌ها را با کنترل اداره میراث فرهنگی شوشتر و با رعایت الگوهای تاریخی و باستانی مرمت کنیم. چندین کارشناس معماری و عمران برای کارهای مطالعاتی این پل در اختیار داریم که قرار است برآورد و محاسبات لازم را انجام دهند. مسوول انجمن دوستداران میراث فرهنگی دشت بزرگ یادآور شد: معماری قدیمی و تاریخی دشت بزرگ هنوز از بین نرفته است. همچنان افراد سالخورده‌ای در این روستا حضور دارد که در گذشته از معماران و مرمت‌گران با تجربه بوده‌اند و می‌توان از آنها نیز در این زمینه کمک گرفت. این پلهای تاریخی قبلا مسیر تردد 24 روستای منطقه عقیلی از تنگ عقیلی به شوشتر بوده‌اند و در زمان گذشته گروهی مسوول حفظ و احیای آن‌ها بوده‌اند اما بعدها با بوجود آمدن راه‌های شوسه، این مسیرها مورد استفاده قرار نگرفت و به حفاظت و احیا آنها کم توجهی شد. سهیلی گفت: هم‌اکنون تعامل خوبی با اداره میراث فرهنگی شوشتر داریم و آنها نیز همکاری لازم با انجمن دوستداران میراث فرهنگی دشت بزرگ را برای حفاظت و احیای بناهای تاریخی انجام می‌دهند.

میراث فرهنگی به پل «چک اول» دشت بزرگ پاسخ بدهد

عضو انجمن دوستداران میراث فرهنگی دشت‌ بزرگ گفت: پل چک اول منطقه تنگ عقیلی در آستانه فروپاشی است.هرمز سهیلی اظهارکرد: تنگ‌ عقیلی در حد فاصل دشت‌بزرگ و شوشتر قرار دارد و دارای سه پل به نام‌های چک اول، چک دوم و چک سوم است
وی افزود: پل چک اول در ورودی تنگ عقیلی قرار دارد که دچار آسیب‌دیدگی شده است.

درهای دشت بزرگ را از پاشنه درآوردند

دوستدار میراث فرهنگی روستای تاریخی دشت بزرگ گفت: درهای مربوط به دوره قاجاریه و صفویه در دشت ‌بزرگ از بین رفتند. 

به گزارش باشگاه خبرنگاران خوزستانهرمز سهیلی  اظهار کرد: دشت بزرگ در حقیقت به لحاظ ساختار، معماری ساختمان‌ها، حمام‌ها و آسیاب‌ها مقیاس کوچکی از شوشتر است.

وی افزود: در دشت‌ بزرگ و شوشتر در‌های قدیمی وجود دارد که به گفته کهنسالان دشت‌بزرگ قدمت این درها به دوران صفویه و قاجاریه برمی‌گردند. جنس چوب این درها از چوب درخت کنار است و در دوران قاجاریه و صفویه مردم با توجه به وسع مالی که داشتند به ساخت این درها می‌پرداختند.

این دوستدار میراث فرهنگی بیان کرد: این درهای قدیمی از قطعات مختلفی همچون دلوند، پاشنه، لت، گل میخ و کوبه ساخته شده‌اند که عمده‌ترین و مهمترین بخش آنها گل میخ و کوبه است. طراحی این گل میخ‌ها در واقع پیام تاریخی آنها را انتقال می‌دهد و ساختار گل میخ‌ها نشان می‌دهد که این درها مربوط به چه دورانی بوده‌اند.

وی افزود: کوبه‌های این در‌ها دارای صداهای متفاوتی بود. خانم‌ها از کوبه‌ای که صدای زیرتری داشت استفاده می‌کردند و اقایان کوبه دیگری را مورد استفاده قرار می‌دادند.

سهیلی گفت: متاسفانه از این گونه‌ درها دیگر در شوشتر اثری نیست و آخرین دری که در دشت‌بزرگ بود نیز به وسیله صاحبان آن خانه‌ها تخریب شدند.

او یادآوری کرد: این درها آثاری از بافت قدیمی دشت بزرگ بودند. البته ما صحبت‌های زیادی درباره نگه‌داری یکی از خانه‌های قدیمی دشت بزرگ داشتیم و خواستار حفاظت یکی از خانه‌هایی شدیم که همه شاخص‌های تاریخی را در خود دارد اما متاسفانه این کار صورت نگرفته است.

وی ادامه داد: ما در حال حاضر آن قدر امکانات نداریم تا از افرادی که این چنین آثار را از بین می‌برند جلوگیری کنیم؛ هر چند که بسیار نگران این گونه آثار هستیم زیرا مناطق بکر و مستعدی همچون دشت‌بزرگ حرف‌های زیادی برای گفتن دارد.

دوستدار میراث فرهنگی دشت بزرگ خاطرنشان کرد: یک در دیگر نیز وجود دارد که متاسفانه به وسیله صاحب آن خانه با سنگ مسدود شده است.

معرفی درختان کنار دشت بزرگ

معرفی تعدادی از درختان کنار در روستای دشت بزرگ که به زبان محلی دار گفته میشود:

دار معروف صلواتی/دار میدان/دار می چهی/دار جوزی/دار لا ابراهیم/دار گلوگر دلو/دار خله/دار کویر زار(دار سیدعلی)/دار زلیقه/دار عباس/دار علی/دار موری/دار جونباز/دار میر حسنی/دار لها/دار حج سلبی/دار سینه چم/دار جافری/دار گاغمل/دار شاهچراغ/دار می سورون/دار چم بیدی/دار باتلو/دار زیربید/دار چیپر( دار مصطفی)/دار مقملی.. لازم بذکر است تعدادی از این درختها از بین رفته اند. 

"باتشکر از آقای سید علیرضا موسوی"(پایگاه اطلاع رسانی دشت بزرگ)

شوادانهای دشت بزرگ

دوستدار میراث فرهنگی دشت بزرگ گفت: بیش‌تر شوادون‌های روستای تاریخی دشت بزرگ از بین رفته‌اند.

هرمز سهیلی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) در خوزستان خاطرنشان کرد: شوادون‌ در لغت‌نامه دهخدا به محلی در دل زمین (از اجزای خانه) گفته می‌شود که به منظور گریز از گزند گرما در عمق پایین‌تری از شش متر می‌شود. شوادون‌ها را می‌توان در شهرهای دزفول و شوشتر به وفور یافت.

وی افزود: شوادون‌ها دارای اجزا و  عناصری هستند که به خنک شدن و راحت‌تر زندگی کردن در این فضا کمک می‌کند؛ مثل سی‌سرا، کوره، بادگیر و غیره.

سهیلی توضیح داد: شوادون‌ها که شبادان نیز نامیده می‌شوند از زمان قدیم مامن مناسبی برای فرار از تنگنای شدید اقلیمی به وجود آمده‌اند و به عنوان یکی از فضاهای دست کند در معماری زیرزمینی روستای دشت بزرگ به شمار می‌رود.

او گفت: شوادون‌ها به طور مشخص در شهرهای دزفول و شوشتر دیده می‌شوند و زیرزمینی‌هایی با عمق بسیار زیاد هستند که با توجه به ویژگی خاک این دو شهر در واقع در دل زمین حفر می‌شوند و معمولا فاقد مصالح ساختمانی هستند و حداکثر در مواردی بخش‌هایی از دیواره آن را با گچ می‌پوشانند.

این دوستدار میراث فرهنگی بیان کرد: سقف شوادون‌ها گنبدی شکل و فاقد سازه است و در بالاترین قسمت سقف سوراخی وجود دارد که معمولا به کف حیاط می‌رسد. این فضا که گاهی شش تا هفت متر در زیرزمین پایین می‌رود به زیر حریم مالکیت خانه مجاور نیز نفوذ می‌کند.

او اضافه کرد: شوادون علاوه بر مکش هوا به وسیله سوراخ بالا که موجب جریان هوا می‌شود از پدیده نفوذ تاخیری فصول در زمین نیز استفاده می‌کند که در آن عمق معمولا دمای یک یا حتی 2 فصل قبل را حس می‌کنیم.

سهیلی اظهار کرد: شوادون‌ها عملا تزییناتی ندارند و اغلب فضا‌سازی مشخصی در آنها دیده نمی‌شود اما در نمونه‌های عالی الگوی "شکم دریده" یا "چلیپا" اجرا می‌شود.

این دوستدار میراث فرهنگی بیان کرد: در تابستان که دما به بیش از 50 درصد می‌رسید به دلیل وجود اجزایی نظیر هواکش و به کمک حرکت جریان هوای طبیعی ایجاد کوران هوا شکل گرفته و در نهایت سبب خنکی هوا زیر زمین شده و گاهی اختلاف دمای شوادون با فضای خارجی از ‌آن به 25 درجه و بیش‌تر می‌رسید.

او ادامه داد: ساکنان قدیم روستای تاریخی دشت بزرگ از خنکای شوادون که اغلب خانه‌های بافت قدیم محسوب می‌شوند کمال استفاده را جهت استراحت و حتی نگه‌داری مواد غذایی و غیره به کار می‌بردند. همچنین در بسیاری از شوادون‌ها در بخش‌های درونی و بیرونی از تزیینات آجرکاری استفاده می‌کردند.

وی تصریح کرد: محققان اوج کاربری شوادون‌ها را تا دوره قاجاریه و پهلوی دانسته‌اند ولی با گسترش روز افزون شهرنشینی و پیشرفت تکنولوژی این فضاها به صورت متروکه درآمد تا جایی که در اواخر دهه 50 شمسی در معماری خانه‌ها دیگر اثری از شوادون‌ها دیده نمی‌شد.

سهیلی افزود: شوادون‌ها به دلیل عدم استفاده اغلب به عنوان انبار و یا به دلیل انسداد دریچه‌ها توسط ساکنان قدرت دفع رطوبت را از دست دادند و همین امر یکی از علل ناپایداری آن‌ها به شمار می‌رود چراکه رفته رفته تخریب خانه‌های بافت قدیم را به دنبال داشت.

وی گفت: از جمله شوادون‌های دشت بزرگ می‌توان به شودان حاج غلام‌حسین رجبی، شوادون ملامحمد کوچک، شوادون مشهدی محمد کوچک، شوادون کربلایی حیدر حسام، شوادون کربلایی غلام‌رضا حسنی، شوادون حاج محمدعلی مطیع، شوادون سید عبدالله موسوی، شوادون حاج ابراهیم قلندری (معروف به شوادون رشید)، شوادون مشهدی رجب کندزلو، شوادون حاج اصغر مرادحسینی (معروف به حاج اصغر آخوند)،شوادون استاد رحیم علی‌زاده، شوادون مشهدی حسن ناجی، شوادون مشهدی محمد اسکندری، شوادون مشهدی عبدالمحمد محمدی و شوادون سید رسول مرعشی با 40 درصد تخریب اشاره کرد که اکثرا از بین رفته‌اند و فقط سه مورد از آن‌ها همچون شوادون کربلایی غلام‌رضا حسنی، ملامحمد کوچک و مشهدی محمد کوچکی به جا مانده‌اند.

این دوستدار میراث فرهنگی خاطرنشان کرد: ما در نظر داریم در صورتی که اداره میراث فرهنگی و مسوولان شوشتر و گتوند به ما کمک کنند یکی از خانه‌هایی که از هر جهت شاخص باشد و دارای شوادون هم است را نگه داریم و آ‌ثاری را که در این چند دهه کشف شده‌اند را در آن جا قرار دهیم و به عنوان موزه مردم‌شناسی از ‌آن استفاده کنیم.

تخریب غلفه صفوی دشت بزرگ

بنایی صفوی در خوزستان تخریب شد

» سرویس: فرهنگی و هنری - میراث و صنایع دستی

کد خبر: 91060603104

یک دوست‌دار میراث فرهنگی گفت: یکی از بناهای متعلق به دوره‌ی صفوی به نام «غُلفه» در روستای تاریخی «دشت بزرگ» تخریب شد.

هرمز سهیلی در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس میراث فرهنگی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) در خوزستان، اظهار کرد: «غلفه‌» بنایی بود که در قلب روستا قرار داشت و معماری آن به اواخر دوره‌ی قاجار و ابتدای دوره‌ی صفوی تعلق داشت. این بنا طراحی بسیار زیبایی داشت و می‌توان گفت سمبل معماری سنتی «دشت بزرگ» بود.

وی بیان کرد: یکی از عشایر که به این روستا کوچ کرده بود، این خانه را از صاحب آن خرید و به‌دلیل نداشتن شناخت از ارزش و اهمیت این بنا، آن را تخریب کرد. البته ما در این زمینه به ساکنان روستا تذکر می‌دهیم و گاهی هم با استفاده از اعلامیه‌ها، مردم را از وجود بناهای تاریخی مطلع می‌کنیم؛ اما متأسفانه این بنا به‌صورت 100 درصد تخریب شده است و می‌توان گفت که امکان مرمت آن وجود ندارد.

سهیلی یادآوری کرد: در روستای «دشت بزرگ» معمولا خانه‌ی کدخدا طوری بود که در آن، یک اتاق مجزا روی پشت بام به‌منظور پذیرایی از خان و مهمانان خاص ساخته می‌شد. ساختار این بناها به‌گونه‌ای بود که می‌توان گفت به تمام روستا اشراف داشت و تمام خانه‌ها و کوچه‌ها و حتا زمین‌های اطراف روستا از آنجا دیده می‌شد.

این دوست‌دار میراث فرهنگی گفت: معماری «دشت بزرگ» به دوره‌ی صفوی و قاجاری تعلق دارد و بافت آن کاملا تاریخی است؛ اما متأسفانه این بافت تاریخی در حال از بین رفتن است.